کد مطلب:359461 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:365
اصحاب کهف و ساختمان بر قبور آنان
آنگاه كه سرگذشت اصحاب كهف پس از سیصد و اندی سال بر مردم كشف شد، همه مردم آن منطقه دور غار آنان را فراگرفته و به دو گروه تقسیم شدند: گروهی گفتند: بر روی قبر، بنای یادبودی بسازیم و آرامگاه آنان را با این بنا گرامی بداریم. گروهی دیگر گفتند: بر روی غاری كه اجساد آنان در آن نهفته است، مسجد بسازیم. قرآن این حقیقت را چنین بیان می كند: فقالوا ابنوا علیهم بنیانا ربهم اعلم بهم قال الذین غلبوا علی امرهم لنتخذن علیهم مسجدا، كهف /21
از این آیه استفاده می شود كه در آن زمان هم، بنا بر روی قبر امری رایج بود و هم مسجد سازی روی قبر، چیزی كه هست نظریه نخست مربوط به غیر مومنین و نظریه دوم، مربوط به موحدان بوده است. گواه بر این كه پیشنهاد دوم از آن موحدان بوده است، تاریخ معروفی است كه درباره زندگانی اصحاب كهف در كتب تفسیر و تاریخ موجود است و آن این كه آنان وقتی از خواب بیدار شدند، فردی را روانه شهر كردند، و او وضع شهر را دگرگون دید و گرایش های مردم به مسیح را مشاهده كرد و تعجب كرد كه چگونه این شهر كه مركز مشركان بود، بلكه وجود موحدان در آن غیر قانونی به شمار می رفت به چنین حالت و وضعی درآمده است، گویا برای تبیین یك چنین دگرگونی در اوضاع دینی می فرماید: قال الذین غلبوا علی امرهم...، یعنی كسانی كه بر گروه نخست پیروز شده بودند و مقصود این است كه از نظر فكر و اندیشه و ایدئولوژی پیروز شده بودند نه از نظر سیاسی، و پیشنهاد مسجدسازی گواه بر این است كه پیشنهاد دهندگان مردم متدین بودند و از این نظر، بر گروه دیگر غلبه كرده بودند، نه این كه اهل قدرت و سلطه بودند تا گفته شود: گفتار چنین گروه، شایسته پیروزی نیست.
بنابراین آیه از دو جهت می تواند سند ما باشد: الف- از این كه قرآن بنا بر مدفن اصحاب كهف را از زبان گروهی نقل می كند، بدون این كه آن را نقد كند، واین خود نشانه مشروع بودن آن است. زیرا در غیر این صورت، آن را نقد می كرد. شما اگر به آیات قرآن نظری بیفكنید آنجا كه گفتاری را از دیگران نقل می كند، در صورت غیر صحیح بودن به نقد آن می پردازد مگر این كه بی پایگی آن روشن باشد- مثلا فرعون به هنگام غرق شدن در امواج دریا اظهار ایمان كرد و گفت: آمنت انّه لا اله الا الذی آمنت به بنوا اسرائیل و انا من المسلمین، یونس / 90
من ایمان آوردم كه خدایی جز آن كه بنی اسرائیل به او ایمان آورده اند، نیست و من از مسلمانان هستم. قرآن برای این كه دیگران نپندارند كه ایمان در چنین لحظاتی نافع و سودمند است، فوراً نقد می كند و می فرماید: الا ن و قد عصیت من قبل و كنت من المفسدین، یونس/91
(آیا اكنون «ایمان آورده ای» در حالی كه در گذشته عصیان كردی و از مفسدان بودی). ب- قرآن، این دیدگاه (بنای بر قبور به صورت مسجدسازی) را از جمعیت پیروز بر مشركان نقل می كند، و این خود حاكی از آن است كه این گروه چنین پیشنهادی را به عنوان حكم شریعت خود مطرح می كردند و همگی می دانیم كه شرایع سماوی از نظر اصول و قواعد كلی یكسانند و اختلا ف، در كیفیت ها و جزئیات است از این جهت فقها می گویند احكام ثابت در شرایع پیشین برای ما حجت است، مگر این كه دلیل محكمی بر منسوخ شدن آن داشته باشیم.
با توجه به این ادله پنج گانه: الف. سیره سلف صالح در حفظ قبور انبیای پیشین. ب. صیانت آثار، حفظ اصالت ها است.ج. حفظ ابنیه مربوط به اولیاء نوعی ترفیع بیوت آنها است.د. حفظ آثار اولیا مظهر مهر و مودت آنها است.ه. بنای یادبود یا مسجد بر قبور اصحاب كهف;برای احدی جای شك و تردید باقی نمی ماند كه بنای بر قبور، نه تنها مشكل شرعی ندارد، بلكه امری مطلوب و مرغوب است.تنها چیزی كه باقی مانده است، تفسیری روایتی است كه دستاویز وهابیان قرار گرفته است.
از این آیه استفاده می شود كه در آن زمان هم، بنا بر روی قبر امری رایج بود و هم مسجد سازی روی قبر، چیزی كه هست نظریه نخست مربوط به غیر مومنین و نظریه دوم، مربوط به موحدان بوده است. گواه بر این كه پیشنهاد دوم از آن موحدان بوده است، تاریخ معروفی است كه درباره زندگانی اصحاب كهف در كتب تفسیر و تاریخ موجود است و آن این كه آنان وقتی از خواب بیدار شدند، فردی را روانه شهر كردند، و او وضع شهر را دگرگون دید و گرایش های مردم به مسیح را مشاهده كرد و تعجب كرد كه چگونه این شهر كه مركز مشركان بود، بلكه وجود موحدان در آن غیر قانونی به شمار می رفت به چنین حالت و وضعی درآمده است، گویا برای تبیین یك چنین دگرگونی در اوضاع دینی می فرماید: قال الذین غلبوا علی امرهم...، یعنی كسانی كه بر گروه نخست پیروز شده بودند و مقصود این است كه از نظر فكر و اندیشه و ایدئولوژی پیروز شده بودند نه از نظر سیاسی، و پیشنهاد مسجدسازی گواه بر این است كه پیشنهاد دهندگان مردم متدین بودند و از این نظر، بر گروه دیگر غلبه كرده بودند، نه این كه اهل قدرت و سلطه بودند تا گفته شود: گفتار چنین گروه، شایسته پیروزی نیست.
بنابراین آیه از دو جهت می تواند سند ما باشد: الف- از این كه قرآن بنا بر مدفن اصحاب كهف را از زبان گروهی نقل می كند، بدون این كه آن را نقد كند، واین خود نشانه مشروع بودن آن است. زیرا در غیر این صورت، آن را نقد می كرد. شما اگر به آیات قرآن نظری بیفكنید آنجا كه گفتاری را از دیگران نقل می كند، در صورت غیر صحیح بودن به نقد آن می پردازد مگر این كه بی پایگی آن روشن باشد- مثلا فرعون به هنگام غرق شدن در امواج دریا اظهار ایمان كرد و گفت: آمنت انّه لا اله الا الذی آمنت به بنوا اسرائیل و انا من المسلمین، یونس / 90
من ایمان آوردم كه خدایی جز آن كه بنی اسرائیل به او ایمان آورده اند، نیست و من از مسلمانان هستم. قرآن برای این كه دیگران نپندارند كه ایمان در چنین لحظاتی نافع و سودمند است، فوراً نقد می كند و می فرماید: الا ن و قد عصیت من قبل و كنت من المفسدین، یونس/91
(آیا اكنون «ایمان آورده ای» در حالی كه در گذشته عصیان كردی و از مفسدان بودی). ب- قرآن، این دیدگاه (بنای بر قبور به صورت مسجدسازی) را از جمعیت پیروز بر مشركان نقل می كند، و این خود حاكی از آن است كه این گروه چنین پیشنهادی را به عنوان حكم شریعت خود مطرح می كردند و همگی می دانیم كه شرایع سماوی از نظر اصول و قواعد كلی یكسانند و اختلا ف، در كیفیت ها و جزئیات است از این جهت فقها می گویند احكام ثابت در شرایع پیشین برای ما حجت است، مگر این كه دلیل محكمی بر منسوخ شدن آن داشته باشیم.
با توجه به این ادله پنج گانه: الف. سیره سلف صالح در حفظ قبور انبیای پیشین. ب. صیانت آثار، حفظ اصالت ها است.ج. حفظ ابنیه مربوط به اولیاء نوعی ترفیع بیوت آنها است.د. حفظ آثار اولیا مظهر مهر و مودت آنها است.ه. بنای یادبود یا مسجد بر قبور اصحاب كهف;برای احدی جای شك و تردید باقی نمی ماند كه بنای بر قبور، نه تنها مشكل شرعی ندارد، بلكه امری مطلوب و مرغوب است.تنها چیزی كه باقی مانده است، تفسیری روایتی است كه دستاویز وهابیان قرار گرفته است.